نکات مهم برای شروع سرمایه گذاری

تصمیم به سرمایه‌گذاری گرفته‌اید؟ به شما تبریک می‌گوییم.

چه شما به تازگی اولین شغل خود را بدست آورده‌ باشید، در میانه سال‌های زندگی و کار باشید یا اینکه به زودی، بازنشستگی در انتظارتان باشد، تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری اصولی یکی از عاقلانه‌ترین تصمیمات زندگی‌تان خواهد بود.

پس از تصمیم‌گیری برای سرمایه‌گذاری، قدم بعدی شما یادگیری اصول اولیه سرمایه‌گذاری است تا پول شما برایتان کار کند. در ادامه این بخش از بورسینس با راهنمای کامل برای مبتدیان همراه باشید.

هیچ‌کس به عنوان متخصص کار خود را شروع نکرده و حتی بهترین سرمایه‌گذاران در دنیا، روزی همانند شما یک تازه‌کار بودند.

چندسوال اساسی برای شخصی که تصمیم به سرمایه‌گذاری گرفته وجود دارد:

اصول سرمایه‌گذاری چیست؟
از کجا و چگونه باید سرمایه‌گذاری را شروع کرد؟
به توجه به پول و شرایطی که داریم کجا سرمایه‌گذاری کنیم؟
به چه نکاتی باید دقت کنیم؟
شاید یافتن پاسخ این سوالات به نظر مشکل بیاید، مخصوصا وقتی پای اصطلاحات پیچیده مالی و سرمایه‌گذاری مانند ROI، ارزش بازار یا P/E به میان می‌آید. اما سرمایه‌گذاری، آنطور که به نظر می‌رسد پیچیده نیست و هرکسی می‌تواند نکات و ترفندهای آنرا فرا بگیرد.

اصول سرمایه‌گذاری
سرمایه‌گذاری به معنای صرف‌نظر کردن از خوشی‌های کنونی و اختصاص دادن سرمایه با هدف بدست آوردن پول و سرمایه بیشتر در آینده است.

در سرمایه‌گذاری فاکتورهای متعددی وجود دارد، مشخص کردن زمانی که در اختیار دارید، میزان ریسک‌پذیری و سود موردانتظار، همگی در گرفتن تصمیمات سرمایه‌گذاری مهم هستند.

بنابراین اساس سرمایه‌گذاری همین است که شما مقداری پول برای چیزی اختصاص می‌دهید به امید اینکه فردا، سال بعد یا ده‌سال بعد سودی بدست آورید.

هنگامی که قصد سرمایه گذاری در بازارهای مختلف و اتخاذ راهبردی مناسب در این حوزه را دارید، باید در ابتدا به ظرفیت‌های خود توجه کنیم. پشتوانه مالی و مدیریتی از جمله فاکتورهای لازم برای اتخاذ راهبردی مناسب در سرمایه گذاری به شمار می‌روند. بدین ترتیب می‌توان میزان کلی سود و خطرات احتمالی پیش رو در این مسیر را مورد ارزیابی قرار داده و سپس اقدام به سرمایه گذاری کرد.

هماهنگی اهداف و روش سرمایه‌گذاری
برای انجام یک سرمایه گذاری موفق باید اهداف خود را هماهنگ و در راستای راهبرد اتخاذ شده تعریف نمایید. توجه به این نکته که تحقق اهداف مختلف به بازه‌های زمانی متفاوتی نیاز دارند، از اهمیت بسیاری برخوردار است.

اگر روش سرمایه‌گذاری که در پیش‌گرفته‌اید یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است، تعین اهدافی که در سرمایه گذاری‌های کوتاه مدت کاربرد دارند نمی‌تواند سود چندانی را برای شما به ارمغان بیاورد. البته عکس این مطلب نیز صادق است.

آمادگی ذهنی و روانی در کنار قدرت ریسک‌پذیری
پیش از آنکه سرمایه گذاری خود را آغاز نمایید باید قدرت ریسک‌پذیری خود را در زمان اتخاذ تصمیم‌های مهم و در شرایط بحرانی حاکم بر بازار مورد ارزیابی قرار دهید.

در گذشته سرمایه گذاران بدون توجه به این مسئله مهم اقدام به سرمایه گذاری می‌نمودند. اما در دنیای مدرن امروز و شرایطی که هر لحظه می‌تواند دستخوش تغییر گردد، نقش آمادگی ذهنی و روانی سرمایه گذاران در جهت مدیریت بحران و خطرات احتمالی در مسیر سرمایه گذاری انکار ناپذیر است.

در غیر این صورت بی‌ثباتی و عدم آمادگی قبلی نسبت به بروز بحران، نه تنها سودی را برای شما به همراه ندارد بلکه باعث از دست رفتن اصل سرمایه و ورشکستگی شما نیز می‌گردد.

دانش و مدت زمان کافی برای انجام سرمایه گذاری
یکی دیگر از مواردی که باید در اتخاذ راهبرد جدید سرمایه گذاری به آن توجه داشته باشیم برخورداری از دانش و مدت زمان کافی برای انجام سرمایه گذاری‌های مختلف است.

اکثر سرمایه گذاران مستقل پیش از اقدام به سرمایه گذاری تمام جوانب فعالیت خود از قبیل شرایط بازار، چالش‌های پیش رو و بسترهای جدید سرمایه گذاری را مورد بررسی قرار می‌دهند تا بتوانند با اتخاذ راهبردی مناسب از حداکثر سود ممکن برخوردار شوند.

اما اگر از این عوامل کلیدی برای انجام فعالیت‌های خود برخوردار نیستید می‌توانید از خدمات موسساتی که در زمینه مشاوره برنامه ریزی مالی فعال هستند استفاده نموده و با آن‌ها همکاری نمایید.

نقش احساسات در سرمایه‌گذاری
شاید کمی عجیب باشد اما غلبه احساسات بر شما در انجام فعالیت‌های اقتصادی و مالی دراکثر مواقع به ضرر شما تمام شود. در شرایطی که فکر می‌کنید میزان خطرات پیش رو و وضعیت فعلی بازار را به دقت ارزیابی کرده‌اید، اتخاذ تصمیمی ناگهانی و تحت تاثیر احساسات درونی می‌تواند هرآنچه را که تا به حال به دست آورده‌اید به طور کامل از بین ببرد.

سرمایه موردنیاز برای سرمایه‌گذاری
طبیعتا در هر روش سرمایه‌گذاری، یک حداقل سرمایه نیاز است. اگر سرمایه شما صفر است یا اینکه بدهکار هستید، باید صرفنظر از میزان مخارج‌تان، مقداری از درآمد را کنار بگذارید و با مابقی آن، زندگی‌تان را اداره کنید.

بزرگان سرمایه‌گذاران مانند رابرت کیوساکی به این موضوع بارها و بارها اشاره کرده‌اند که ابتدا باید از پولی که بدست می‌آورید مبلغی را کنار بگذارید و سپس با هرچقدر که باقیمانده است، مخارج زندگی را پرداخت کنید. مشکل اینجاست که خیلی از افراد ابتدا خرج می‌کنند و سپس هرچقدر باقیمانده را پس‌انداز می‌کنند و حتی به خود زحمت نمی‌دهند غیر از پس‌انداز در بانک، روش‌های سرمایه‌گذاری را بررسی کنند.

بیشتر بخوانید: چگونه برای سرمایه‌گذاری پس‌انداز کنیم؟

سرمایه‌گذاری در بیشتر مواقع می‌تواند حتی با کمترین میزان پول نیز انجام شود. مثلا خرید سهام حتی با 100 هزارتومان هم مقدور است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

اهمیت زود شروع کردن سرمایه‌گذاری
سرمایه گذاری اصل پول و هرگونه بهره تجمعی ناشی از آن برای بیش از یک دوره، مرکب کردن گفته می‌شود. مرکب کردن بهره یعنی دریافت بهره از محل بهره. نتیجه این کار بهره مرکب نامیده می‌شود. در بهره ساده، بهره دریافتی سرمایه گذاری نمی‌شود و بنابراین بهره‌ای که در هر دوره دریافت می‌شود، صرفاً از محل سرمایه گذاری اولیه است.

اثر مرکب کردن در کوتاه‌مدت چندان زیاد نیست ولی با افزایش مدت سرمایه گذاری، سرمایه گذاری شما افزایش هنگفتی خواهد داشت.

به همین دلیل، کسانی که زودتر و در سنین پایین‌تر شروع به سرمایه‌گذاری می‌کنند در بلندمدت، به کمک سود مرکب می‌توانند ثروت عظیمی بدست آورند.

قدرت بهره مرکب در افزایش ثروت

کجا سرمایه‌گذاری کنیم؟
با وجودیکه گاهی اوقات فعالیت‌های سفته‌بازانه مانند خرید ارز و طلا گاهی اوقات باعث افزایش سرمایه شخص می‌شود ولی بهترین و اصولی‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها، خرید دارایی‌های مولد ثروت است.

دارایی مولد (Productive asset)، دارایی است که به دلیل فعالیت‌های خاصی که در آن یا از طریق آن انجام می‌شود، مقداری سرمایه یا دارایی جدید تولید می‌کند.

خرید طلا یا ارز یک سرمایه‌گذاری مولد نیست.

به همین صورت، برای مثال اگر شما یک تابلو نقاشی بسیار گرانقیمت خریداری کنید و آنرا در منزل نگهدارید، این دارایی، یک دارایی مولد نیست. اگر صد سال هم بگذرد، شما فقط همان نقاشی را خواهید داشت که ممکن است ارزش بیشتری از زمان خرید داشته باشد یا نداشته باشد.

اما اگر بر فرض مثال همین نقاشی را در یک موزه نمایش دهید و به ازای نمایش آن، از بازدیدکنندگان پول بگیرید، این دارایی یک دارایی مولد ثروت خواهد بود.

یا اگر یک آپارتمان خریداری کنید، نه تنها خود آپارتمان برای شما باقی خواهد ماند بلکه درآمد حاصل شده از اجاره دادن آپارتمان را بدست می‌آورید و می‌توانید آن درآمد را برای سرمایه‌گذاری بیشتر یا برای خرج زندگی اختصاص دهید.

این اصلی بسیار ساده است که گاهی اوقات افراد آنرا فراموش می‌کنند و دارایی‌های مولد را نادیده می‌گیرند.

هرکدام از دارایی‌های مولد ثروت، مزایا و معایب خاص خود را دارد.
در ادامه به بررسی دو دسته متداول از دارایی‌های مولد ثروت که افراد در آنها سرمایه‌گذاری می‌کنند می‌پردازیم:

سهام و اوراق بهادار
املاک و مستغلات

البته غیر از دو دسته فوق، قطعا سرمایه‌گذاری‌های دیگری نیز وجود دارند که مولد هستند.

سرمایه‌گذاری با خرید سهام
وقتی صحبت از سرمایه‌گذاری در بورس و خرید سهام می‌شود، منظور ما خرید سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و فرابورس تهران است.

وقتی شما مالک تعدادی برگه سهام یک شرکت باشید، در سود و زیان آن شرکت سهیم هستید. به عبارتی اگر فعالیت‌های آن شرکت سودآور باشد، شما نیز سود می‌برید و این سود در قالب افزایش قیمت سهام و پرداخت سود نقدی احتمالی به شما می‌رسد. ولی اگر آن شرکت ضرر کند، زیان شرکت در قالب کاهش قیمت سهام خواهد بود و به این صورت نیست که شرکت از سهامداران خرد بخواهد زیان شرکت را پوشش دهند!

مولد بودن سرمایه‌گذاری در بورس به این دلیل است که می‌توان سهامی را خرید که سود نقدی خوبی پرداخت می‌کند. برای یافتن اینگونه شرکت‌ها باید به گذشته آن شرکت‌ها پرداخت و میزان سود نقدی پرداختی شرکت‌ها را طی سالیان قبل بررسی کرد.

از سوی دیگر، با نگاه با تاریخچه بازدهی شاخص بورس در سال‌های گذشته، به راحتی می‌توان متوجه شد که بازدهی بورس طی سال‌های اخیر از بسیاری بازارهای سفته‌بازی (طلا، دلار) و بازار مسکن بالاتر بوده است.

بازدهی و نرخ رشد بازارها 

توجه: دلیل نشان داده شدن تورم (ستون‌های آبی) این است که اگر سرمایه گذاری کمتر از نرخ تورم آن سال بازده ایجاد کند؛ به این معنی است که نه‌تنها از این سرمایه گذاری منتفع نشده‌ بلکه قدرت خریدش هم تضعیف شده است. به عنوان مثال در سال‌های 90 تا92 اگر شما پولتان را در بانک سپرده گذاری می‌کردید، در پایان هر سال از قدرت خرید شما کاسته می‌شد.

با این وجود، افراد زیادی به دلیل عدم آگاهی، ترس یا نداشتن دانش کافی وارد این بازار نمی‌شوند.

بورس یکی از بهترین سرمایه‌گذاری‌ها برای ایجاد ثروت در بلندمدت است، اگر بدانید چگونه باید سرمایه‌گذاری کنید و یکی از بدترین بازارها نیز می‌تواند باشد.

بنابراین در بورس هم افرادی را خواهید یافت که به شدت ثروتمند شده‌اند و هم افرادی هستند که کل دارایی خود را از دست داده‌اند یا اینکه ضرر هنگفتی متحمل شده‌اند.

با این اوصاف فکر می‌کنم متوجه شده‌اید که همه‌چیز به خود شخص بستگی دارد و بورس به خودی خود هم می‌تواند مکانی برای جمع‌آوری ثروت باشد و هم مکانی برای ورشکست شدن.

در مورد بورس بیشتر بخوانید:
آموزش بورس به زبان ساده
روش خرید سهام در بورس تهران

علاوه بر سهام شرکت‌ها، امکان خرید اوراق مشارکت نیز در بورس وجود دارد که برخی از آنها سود تضمین شده و ثابت دارند.

این اوراق برای کسانی که وقت کافی، دانش لازم و یا ریسک‌پذیری بالایی برای معاملات سهام ندارند یکی از گزینه‌های مناسب محسوب می‌شود.

مطلب مرتبط: خرید اوراق مشارکت در ایران

مانند سهام، سایر اوراق بهادار موجود در بازار سرمایه نیز باید از طریق کارگزاری‌های بورس خریداری شود.

سرمایه‌گذاری در املاک و مستغلات
سرمایه‌گذاری در املاک گذشته‌ای به قدمت شکل‌گیری اولین جوامع بشری دارد. برای کسب سود از املاک و مستغلات چندین راه پیش روی شماست.

عمده‌ترین فعالیت‌هایی که در ایران برای کسب سود از املاک و مستغلات انجام می‌شود شامل موارد زیر است:

خرید و فروش املاک و مستغلات
خرید و اجاره دادن املاک مسکونی و تجاری
ساخت و ساز
بخش املاک و مستغلات نیز یکی از بازارهایی بوده که ثروتمندان بسیاری را ایجاد کرده است زیرا در املاک و مستغلات، همواره مکان‌هایی بوده که شاهد رشد بزرگی بوده و قیمت برخی مناطق افزایش چشم‌گیری داشته است.

احتمالا خود شما هم در نزدیکی محل زندگی‌تان چنین موقعیت‌های را می‌شناسید که قیمت املاک و مستغلات آن در مدت کوتاهی رشد زیادی داشته و افراد زیادی ثروتمند شده‌اند.

سرمایه گذاری در بازار املاک یک سرمایه گذاری کوتاه مدت نیست و باید باور داشته باشیم که این نوع از سرمایه گذاری دارای سود آوری زودهنگام نیست، پس در سرمایه گذاری در بازار املاک و مستغلات، صبر برای خرید و یا فروش ملک نخستین راهکار مناسبی است که باعث سودآوری خواهد شد، و این امر نیاز به زمان بلندی دارد.

نکته دیگر که اهمیت دارد این است که اگر برای خرید خانه نقدینگی کاملی در اختیار ندارید، می‌توانید بر روی وام‌های مسکن نیز حساب باز کنید، البته در این امر مهمترین چیز این است که به سود وام دریافتی به خوبی فکر کنید، تا در آینده دچار مشکل نشوید.

با خرید ملک و اجاره آن نیز می توانید بخش زیادی از اقساط ماهیانه را جبران کنید.

سرمایه گذاری روی املاک کوچک
در زمانی که بازار املاک در رکود بلند مدت فرو می‌رود، بازار مسکن سودآور نیست، لذا در این شرایط یکی از بهترین گزینه‌ها، سرمایه‌گذاری روی املاک کوچک است زیرا به سرمایه اولیه کمتری نیاز دارد و در صورت رکود بلندمدت این املاک راحتتر به نقدینگی تبدیل خواهند شد، و یا راحتتر از املاک بزرگتر به اجاره خواهند رفت.

اما نکته‌ای را فراموش نکنید، در سرمایه‌گذاری درجا نزنید، با تکرار این کار و به دست آوردن سرمایه لازم در نهایت این کار را برای املاک بزرگ نیز امتحان کنید.

سرمایه‌گذاری در املاک تجاری
در اغلب مواقع، سرمایه‌گذاری در املاک تجاری بهتر از مسکونی است.

بی شک املاک تجاری با قیمت‌های بسیار بالاتری از املاک مسکونی خرید و فروش می‌شوند، و متقاضیان این نوع از املاک همیشه در بازار به دنبال ملکی مناسب می‌گردند.

اگر سرمایه کافی دارید به جای خرید ملک‌های مسکونی به خرید املاک تجاری بپردازید، چرا که بهترین گزینه در سرمایه‌گذاری املاک و مستغلات بر روی املاک تجاری است.

از این رو دو امتیاز در اختیار شما خواهد بود، اول اینکه هرگز برای رسیدن فصل نقل وانتقالات لازم نیست صبر کنید، و دوم حضور مشتریان همیشه پشت درب ملک شماست.

بخر، تعمیرش کن، بفروش
یکی از ساده ترین و پراستفاده ترین روش ها، روش معروفِ “بِخر، تعرمیش کن، بفروش” است. در این روش، شما ابتدا یک ملک قدیمی را میخرید ،دستی به سر و گوش آن میکشید، تعمیرش میکنید و همان ملک را با قیمتی بالاتر میفروشید.

در روش “بِخر، تعمیرش کن، بفروش” دو مزیت عمده وجود دارد :

مزیت 1 : شما میتوانید هم زمان که کسب و کار خودتان را دارید و یا کارمند هستید اقدام کنید و از جریان نقدی کسب و کارتان در تعمیرات و بازسازی خانه استفاده کنید.

مزیت 2 : میتوانید به هر میزان که خواستید کوچک شروع کنید، بدون پول یا با پول کم، بدون ریسک یا با ریسک کم و بدون تجربه و یا با تجربه کم.

سرمایه‌گذاری در املاک با سرمایه کم
می‌دانم که برخی از شما الان در این فکر هستید که املاک و مستغلات نیاز به سرمایه هنگفتی دارد. این موضوع را قبول داریم که ورود مستقیم به این حوزه سرمایه زیادی لازم است ولی راه دیگری نیز وجود دارد که حتی با چند میلیون می‌توان در املاک و مستغلات سرمایه‌گذاری کرد.

این راه، خرید سهام شرکت‌های فعال در زمینه ساخت و ساز و املاک و مستغلات است. سهام این شرکت‌ها در گروه انبوه‌سازی، املاک و مستغلات معامله می‌شود.

برخی از این شرکت‌ها عبارتند از:

شرکت توریستی ورفاهی آبادگران ایران
شرکت بین المللی ساختمان و صنعت ملی
شرکت بین‌المللی‌توسعه‌ساختمان
شرکت نوسازی‌وساختمان‌تهران‌
شرکت سرمایه گذاری مسکن شمال شرق
شرکت سرمایه‌ گذاری‌ شاهد
شرکت سخت‌ آژند
شرکت سرمایه‌گذاری‌ مسکن‌
شرکت عمران‌وتوسعه‌فارس‌
شرکت سامان‌ گستراصفهان‌
شرکت سرمایه‌ گذاری‌ ساختمان‌ایران‌
شرکت سرمایه‌گذاری‌توسعه‌آذربایجان‌
شرکت توسعه‌شهری‌توس‌گستر
از طریق خرید سهام این شرکت‌ها می‌توان بطور غیرمستقیم در املاک و مستغلات سرمایه‌گذاری کرد. اگر این شرکت‌ها عملکرد مناسب و سودآوری داشته باشند قیمت سهام آنها رشد کرده و سهامداران آنها از این موضوع نفع می‌برند.

اما اگر عملکرد یک شرکت (حتی با وجود بازار پررونق در بخش املاک) خوب نباشد، معمولا نمی‌توان انتظار سودآوری را داشت مگر اینکه جو مثبتی بطور موقت در معاملات کل گروه شکل بگیرد.

مطلب مرتبط: معیارهای انتخاب سهام مناسب برای سرمایه گذاری

بنابراین خرید چشم‌ بسته سهام شرکت‌ها به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. در خرید سهام شرکت‌ها باید به عوامل بسیاری توجه کرد.

سخن آخر
در پرسش به این سوال که در چه زمینه‌ای باید سرمایه‌گذاری کنیم می‌توان گفت راه‌های بسیار زیادی برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف وجود دارد.

اما صرف‌نظر از زمینه‌ای که سرمایه‌گذاری در آن صورت می‌گیرد، بهتر است سرمایه‌گذاری فقط در دارایی‌های مولد انجام شود.

خرید دارایی‌های مولد که می‌تواند جریانات نقدی آتی برای شما به همراه داشته باشد، علاوه بر اینکه شخص با سرمایه‌گذاری اصولی در آنها می‌تواند به سود خوبی برسد باعث کاهش فعالیت‌های سفته‌بازانه می‌شود.